اختلال یادگیری ؛ تعاریف ، علائم و راهکارها



اختلال یا ناتوانی یادگیری ( learning disorder/learning disability )، در طبقه بندی اختلالات عصبی قرار می گیرد و یک تعبیر عمومی و همگانی است، افرادی که به این اختلال مبتلا هستند در دریافت و پردازش و نگهداری اطلاعات به خصوص در حوزه خواندن، نوشتن و ریاضی با دشواری و چالش زیادی رو به رو هستند. هم چنین این افراد با در نظر گرفتن سن و بهره هوشی شان از لحاظ موفقیت تحصیلی بسیار کمتر از حد مورد انتظار باشد.

این اصلاح از زمانی مطرح شد که متخصصان متوجه شدند گروهی از دانش آموران در یک یا چند مورد از تکالیف درسی خود دچار نقص هایی هستند ولی هیچ شباهتی به کودکان استثنایی ندارد و در چارچوب آنها قرار نمی گیرند اما در زمینه ادراک و کارکرد مغز نقص هایی دارند و دچار آسیب در ناحیه مغز می باشند؛ از طرف دیگر ظاهری کاملا طبیعی دارند و به لحاظ رشد قد و وزن کاملا بهنجار هستند، حواس پنج گانه آنها عملکرد خوبی دارد و همانند دیگران از هوش نرمالی ( یا حتی بالاتری ) برخوردار هستند اما عملکرد مغزشان به طریق متفاوتی است، این کودکان قادرند خوب صحبت کنند و تعاملات اجتماعی و روابط خوبی برقرار کنند و عمکلرد اخلاقی و رفتاری آنها مانند سایرین است ( برخی از متخصصان از این اختلال تحت عنوان معلولیت پنهان یاد می کنند، زیرا کودک تا سن مدرسه کاملا طبیعی به نظر می رسد اما از این سن به بعد اختلال بروز می یابد )؛ با توجه به این توضیحات کلی این نکته حائز اهمیت است که برخی از افراد به واسطه اختلالات و معایب سمعی، بصری، فکری، عاطفی، عقلی، اقتصادی، محیط اجتماعی در زمینه یادگیری با چالش هایی مواجه هستند اما به هیچ وجه در دامنه اختلالات یادگیری قرار نمی گیرد.

این اختلال صرفا عملکرد فرد در مدرسه یا سایر محیط های آموزشی را تحت تاثیر قرار نمی دهد بلکه بر نحوه ارتباط فرد با خانواده، دوستان و محیط شغلی نیز تاثیر می گذارد. نکته خیلی مهم و قابل ذکر این است که اختلال کمبود توجه و تمرکز، بیش فعالی و اوتیسم جز اختلالات یادگیری به حساب نمی آید ولی این اختلال ممکن است با اختلال سلوک، اختلال افسردگی، بیش فعالی یا نقص توجه و تمرکز و اختلال لجبازی و نافرمانی و اضطراب همراه باشد.

چه باید کرد مشاوره رایگان

انواع اختلال یادگیری

غالبا کودکان در یک یا چند مورد از انواع زیر دچار اختلال یادگیری هستند و نوع آن از کودکی به کودک دیگر متفاوت است.

  1. اختلال در خواندن یا نارساخوانی : یکی از شایع ترین و اساسی ترین انواع اختلال یادگیری است. این کودکان در موارد زیر دچار اشکالاتی هستند:
  • پردازش زبان،
  • خواندن،
  • نوشتن،
  • درک دستور زبان،
  • تجزیه کلمات،
  • بیان افکار خود به صورت شفاهی،
  • هجی کردن کلمات،
  • درک ارتباط موجود بین اصوات و حروف و کلمات و عبارات و پاراگراف ها،
  • درک مطلب،
  • فهمیدن معنی کلمات
  • رها کردن کلمات به صورت ناتمام.
  1. اختلال در نوشتن یا بیان کتبی : نوشتن امری پیچیده است و به مهارت ها و توانایی‌های مختلفی نظیر هماهنگی بین چشم و دست،کنترل بازو و دست و عضلات انگشت بستگی دارد و مستلزم درک صحیح از الگوهای نمادین نوشتاری است. این کودکان در موارد زیر دچار اشکالاتی هستند:
  • دستخط و انشا نویسی،
  • املا نویسی،
  • انتقال افکار بر روی کاغذ،
  • سازمان دادن و پیوسته کردن نگارش،
  • کپی کردن مطالب بدون غلط،
  • حذف کلمات به هنگام نوشتن.
  1. اختلال در ریاضی : این کودکان در موارد زیر دچار اشکالاتی هستند:                                   
  • شمارش و تشخیص اعداد،
  • درک مفاهیم ریاضی،
  • محاسبات، خواندن و نوشتن اعداد،
  • حل یا تشریح مسائل ریاضی،
  • درک روابط فضایی،
  • حفظ کردن جدول ضرب،
  • ترتیب و سازماندهی اعداد،
  • درک علامت های ریاضی و قوانین اعداد،
  • خواندن ساعت،
  • نحوه استفاده از پول و ایجاد تغییر در معاملات نقدی.
  1. اختلال در مهارت های حرکتی: این کودکان در موارد زیر دچار اشکالاتی هستند:
  • هماهنگی بین حرکات،
  • مهارت های حرکتی ظریف و درشت،
  • دویدن،
  • پریدن،
  • بریدن،
  • به دست گرفتن قاشق یا مداد،
  • بستن دکمه های پیراهن،
  • تایپ کردن،
  • تمام مواردی که مستلزم هماهنگی بین اندام های حرکتی بدن است.
  1. اختلال در یادگیری زبان : این کودکان در موارد زیر دچار اشکالاتی هستند:
  • درک و تولید زبان شفاهی،
  • بیان شفاهی افکار خود،
  • تعریف مجدد یک داستان،
  • روانی کلام،
  • درک معنای کلمات،
  • جایگاه دستوری کلمه.

علائم و نشانه های اختلال یادگیری


این علائم و نشانه ها در زمان آغاز آموزش رسمی کودک یعنی مدرسه نمود بیشتری پیدا می کند و تشخیص قطعی آن در این سنین رخ می دهد. دچار مشکلاتی در...

  1. توجه و تمرکز (آنها به اختلال نقص توجه و تمرکز ممکن است دچار نباشند)،
  2. درک و دنبال کردن دستورالعمل ها،
  3. به یادآوردن موارد آموخته شده و به خاطر سپردن همه چیز،
  4. هماهنگی بین مهارت های حرکتی (راه رفتن، بستن دکمه، زیپ، بند کفش، مداد، ماژیک، قیچی)
  5. درک مفهوم زمان و مفهوم جهت،
  6. یادگیری حروف الفبا و کلمات جدید، اشکال، رنگ ها و یا حتی روزهای هفته،
  7. مشکلات خیلی زیاد در یادگیری زبان دوم،
  8. مشکلات خیلی زیاد در یادآوری مواردی مثل آدرس و شماره تلفن و ...
  9. یافتن واژه مناسب به هنگام نوشتن یا صحبت کردن،
  10. فرایند نوشتن (غلط های املایی زیادی دارند)،
  11. روخوانی (خیلی آهسته، دشوار و نادرست)،
  12. زبان به لحاظ درک یا بیان کلمات یا وارونگی کلمات،
  13. درک معانی موارد خوانده شده،
  14. هجی کردن و تلفظ کلمات،
  15. درک مفاهیم، معانی اعداد، انجام عملیات ها و استدلال های ریاضی،
  16. تمرکز بر روی یک مورد خاص درسی،
  17. استدلال انتزاعی،
  18. توجه به جزئیات و یا در پاره ای از موارد توجه بیش از حد به جزئیات،
  19. به اشتراک گذاشتن دانسته ها، عواطف و احساساتشان،
  20. یادگیری امور رایج و مهارت های جدید،
  21. رنگ کردن نقاشی خود بدون اینکه از مرز ها و خط ها بیرون بزنند،
  22. درک ارتباط موجود بین حروف و صداها،
  23. ترکیب اصوات برای تولید کلمات،
  24. سازماندهی و طبقه بندی کردن وسایل و اشیا،
  25. خواندن ساعت و به خاطر سپردن ترتیب ها و توالی ها،
  26. پیچیدگی و چالش زیاد برای درک صحبت های دیگران،

همچنین این کودکان دارای اختلال یادگیری :

  1. از خواندن مخصوصا با صدای بلند پرهیز می کنند و هیچ تمایلی به نوشتن ندارند.
  2. تکالیف و وظایف درسی خود را با تاخیر انجام میدهند و یا حتی از انجام دادن آنها طفره می‌روند و حتی برای انجام دادن آنها احساس یأس و ناامیدی و ناراحتی می کنند.
  3. برای انجام دادن تکالیف خود به کمک قابل توجهی نیاز دارند و زمان زیادی را صرف انجام آنها می‌کنند.
  4. سرعت پایینی در انجام کارها دارند.
  5. هیچ علاقه ای به مدرسه ندارند و در محیط مدرسه زود خسته و کسل می شوند و یا خصومت و واکنش های هیجانی شدیدی از خود نشان می‌دهند و اعتراضات زیادی می‌کنند.
  6. بحث های کلاسی و درسی را دنبال نمی کنند و در صورتی که مجبور شوند نظرات خود را بیان کنند با سختی روبه‌رو هستند و غالبا به موضوعات مطرح شده پاسخ‌های نامربوطی می‌دهند.
  7. این کودکان غالباً دستخط های خیلی بد و ضعیفی دارند.
  8. تحریک پذیر هستند و ممکن است بدون فکر به نتیجه اعمالشان کارهایی انجام دهند.

عوامل اختلال یادگیری

  1. عوامل ژنتیکی: بر اساس تحقیقات انجام شده کودکانی که به این اختلال دچار هستند در خانواده‌هایشان این نوع اختلال نیز وجود دارد، در واقع جنبه ژنتیکی دارد.
  2. عوامل فیزیولوژیکی: آسیب دیدگی در ناحیه مغز و وجود صدمه در دستگاه عصبی و مرکزی از عوامل به وجود آورنده این اختلال است.
  3. عوامل روانی: وجود مشکلاتی در زمینه ادراک، حافظه کوتاه مدت یا بلند مدت و شکل دادن به مفاهیم از عوامل زمینه ساز این اختلال محسوب می شود.
  4. عوامل محیطی:
  • جدایی طولانی کودک از والدین به ویژه مادر،
  • مورد بی توجهی و عدم حمایت قرار گرفتن،
  • تغذیه،
  • بهداشت،
  • تندرستی،
  • ضعف به هنگام انجام کار در اثر گرسنگی،
  • ضعیف بودن انگیزه،
  • سرماخوردگی،
  • مشکلات تنفسی،
  • آلرژی ها،
  • اضطراب،
  • عدم اطمینان و سرکشی کودک،
  • عدم تحریک حسی و زبانی ( دریافت اطلاعات حسی و زبانی در سالهای اولیه زندگی برای کسب تجربه و درک و برقراری ارتباط با محیط)

در به وجود آمدن و یا تشدید این اختلال ممکن است موثر باشد.

  1. عوامل آموزشی:
  • عدم تدریس کافی و صحیح به کودک،
  • انتظارات بیش از حد از کودک،
  • عدم تسلط معلم بر مهارت های لازم تدریس،
  • عدم وجود فعالیت های برانگیزاننده،
  • درست نبودن روش تدریس عملی،
  • آموزش ندادن مهارت های یادگیری و حرکتی و جسمی،
  • نپرداختن به مهارت های یادگیری زبان شفاهی،
  • غیبت های بیش از اندازه در کلاس آموزشی،
  • عدم حضور معلم یا جابه‌جایی زیاد معلم ها،
  • رفتار نامناسب کودک در محیط آموزشی

از جمله عوامل به وجود آورنده اختلال یادگیری در کودکان است:

  1. عوامل بیوشیمیایی: کم کاری تیروئید و هایپوگلیسمی از جمله مهمترین عوامل متابولیکی به وجود آورنده این اختلال است.
  2. عوامل در حین زایمان نظیر سیانوزه شدن کودک و یا بعد از تولد کودک نظیر بیماری های شدید یا زردی های شدید در به وجود آمدن این اختلال موثر است.
  3. تاخیر در رشد: کودکانی که بر اساس جدول طبیعی رشد جلو نمی روند و رشد جسمی و شناختی مطابق با سن کودک پیش نمی رود و یا برخی اجزای دستگاه عصبی مرکزی در زمینه رشد دچار تاخیر هستند، ممکن است به این اختلال دچار شوند.

توصیه هایی برای والدین در مورد اختلال یادگیری

  1. اگر مشکوک به این اختلال هستید، سریعا به متخصص ( روانشناس بالینی، روانشناس مدرسه، روانپزشک کودک، روانشناس آموزشی، روانشناس رشد، عصب شناس، روانشناس، درمانگر شغلی، درمانگر گفتاری و زبان ) مراجعه کنید و پشتیبانی لازم را دریافت کنید.
  2. این امر طبیعی است که از داشتن این اختلال در کودکتان رنج ببرید اما باید بدانید با آموزش اصولی و صحیح این کودکان می توانند در آینده موفق باشند.
  3. فرآیند آموزش این کودکان بسیار خسته کننده است، نا امید نشوید و سعی کنید با والدینی که چالش هایی مشابه چالش های شما دارند، ارتباط برقرار کنید.
  4. علم و دانش خود را در ارتباط با این اختلال، نوع آن و نحوه تاثیر آن بر جنبه های مختلف زندگی افزایش دهید.
  5. با کودک خود صحبت کنید و او را از مشکلی که دارد کاملاً آگاه کنید.
  6. برای پرورش نقاط قوت و استعدادهای کودک او را تشویق کنید.
  7. در طول دوره آموزش او را همراهی کنید و او را به خاطر تلاش تحسین کنید.
  8. برای کودکتان الگو باشید، یعنی شما هم کتاب بخوانید، روزنامه به دست بگیرید، نامه یا یک متن بنویسید، تا کودک از شما کمک کم کم یاد گرفته و به خواندن و نوشتن تمایل پیدا کند.
  9. انتظارات خود را از کودک پایین بیاورید.
  10. برای یادگیری بیشتر و حل مشکل کودک با معلمین و اعضای مدرسه همکاری و تبادل داشته باشید.
  11. با استفاده از روش های مختلف انگیزه کودکتان را برای فعالیت‌ها تکالیف تحصیلی اش بالا ببرید.
  12. به صحبت های کودکتان کامل و با دقت گوش دهید.
  13. به خاطر فعالیت ها و مشارکت در امور مدرسه او را تشویق و حمایت کنید.
  14. مهارت های اجتماعی را به آنها آموزش دهید.
  15. به کودکتان باید و نباید نگویید، او را تنبیه نکنید و برای او محدودیت ایجاد نکنید زیرا این روش باعث می شود که آنها برخلاف انتظار شما عمل کنند و در نتیجه میزان سازگاری این افراد با فرآیندهای آموزشی خیلی سخت تر پیش برود.
  16. این کودکان اعتماد به نفس و عزت نفس پایینی دارند و دچار انزوا هستند، سعی کنید به عنوان والدین از آنها حمایت روانی کنید، برای تلاش‌شان تشویقشان کنید، و تمام روشهای موثر در افزایش انگیزه شان را به کار گیرید و به آنها این حس را منتقل کنید که خیلی دوستشان دارید.
  17. قبول کنید که این ضعف بخشی از زندگی است، نباید در مورد آن نگران باشید و سعی کنید با به وجود آوردن یک محیط سالم و شاد کودک را در جهت رشد هدایت کنید و یک فضای آموزشی مناسب را برای او ایجاد کنید.
  18. این کودکان هنوز توانایی یادگیری دارند کافیست شما از روشهای آموزشی درست استفاده کنید و از کمک یک متخصص بهره بگیرید.
  19. والدینی کودکانشان دچار این اختلال است ممکن است با مواردی مثل رفتارهای پرخطر، بی نظمی، پرخاشگری، مقاومت در برابر پذیرش قانون و جلب توجه بیش از حد رو به رو هستند، که این امر ممکن است والدین را به شدت خسته و دلسرد کنند و در واقع این رفتار ها اهمیت خیلی بیشتری از این اختلال کودک پیدا می کند.
  20. میزان خواب، رژیم غذایی، ورزش و ... را در کودکتان تنظیم کنید، اگر این عادات بر اساس نظم خاصی در زندگی پیش بروند کودک به لحاظ جسمی و ذهنی در وضعیت مطلوب تری قرار خواهد گرفت.
  21. می توانید از مراکز آموزش والدین یا مراکزی که خدمات ویژه ای برای این کودکان دارند، استفاده کنید.

 

با وارد کردن شماره تلفن همراه خود، مجله رایگان هوش نیک برای شما ارسال خواهد شد

۵/۵ - (۲۰ امتیاز)