چه عواملی موجب ضعف یا قوت هوش و خلاقیت فرزندانمان می شود ؟ (قسمت اول)

همواره یکی از سوالات و کنجکاویهای افراد و متخصصین در خصوص ارتباط بین هوش و خلاقیت است.

مقدمه ای در مورد هوش و خلاقیت فرزندانمان

خلاقیت یکی از توانایی های ذهنی افراد است که می تواند زمینه ساز نوآوری و خلق آثار نو و بدیع باشد. خلاقیت از آن جهت مهم است که به ویژه در دنیای امروزی در هر زمینه ای باید یک نوآوری وجود داشته باشد تا بتواند به موفقیت برسد. از طرفی در زندگی روزمره نیز افراد هر چقدر خلاق تر باشند می توانند با دیدگاه های مختلف به یک موضوع نگاه کرده و روشهای مختلفی برای حل مسائل مختلف خود پیدا کنند.

یکی از نظراتی که در خصوص ارتباط بین هوش و خلاقیت وجود دارد این است که افراد خلاق قطعاً افراد با هوشی هستند چرا که باید توانایی ذهنی بالایی داشته باشند تا بتوانند به روشهای مختلف به یک موضوع بنگرند ولی همیشه نمی توانیم بگوییم هر فرد باهوشی خلاق است. زیرا افراد با هوشی وجود دارند که از نظر توانایی خلاقیت چندان قوی نیستند.

 اصلاً دور از ذهن یا غیر منطقی نیست که بگوییم خلاقیت بسیار مهم تر از هوش است. چرا که اولاً فرد خلاق قطعاً هوش بالایی نیز دارد ، از طرفی افراد خلاق از آنجایی که در مسائل مختلف زندگی و شغلی و تحصیلی خود نوآوری دارند می تواند بسیار موفق تر از افراد دیگر عمل کرده و زندگی بهتری داشته باشند. خلاقیت همیشه نباید در مسائل علمی باشد ، همین که یک فرد بتواند برای مسائل و مشکلات مختلف زندگی خود راه حلهای مختلفی را پیدا کند بسیار موفق تر خواهد بود و سلامت روان بالاتری نسبت به سایرین داشته باشد.

استعدادیابی کودکان               تست هوش کودک

حال که به اهمیت خلاقیت پرداختیم بهتر است با عواملی که می توانند موجب قوت یا ضعف خلاقیت شوند آشنا شویم تا بتوانیم از این ظرفیت ذهنی به خوبی استفاده کرده و این توانایی را در کودکان پرورش دهیم. این عوامل را می توانیم به دو دسته اصلی یعنی ، عوامل فردی و محیطی تقسیم کنیم. ابتدا به عوامل فردی و محیطی که می توانند توانایی خلاقیت افراد را ضعیف کنند می پردازیم.

عوامل ضعف خلاقیت

یک) عوامل فردی : نداشتن انگیزه کافی ، نداشتن تخصص و مهارت و تجربه کافی در یک زمینه خاص (یکی از عوامل اصلی ضعف توانایی خلاقیت افراد این است که آنها در هیچ زمینه ای مهارت و تخصص کافی کسب نمی کنند) ، نداشتن مهارتهای اجتماعی کافی (مهارتهای اجتماعی موجب می شود افراد ارتباط بهتری با دیگران برقرار کرده و مهارتهای بیشتری را کسب کنند ، چرا که ظرفیت خلاق نیازمند داشتن اعتماد به نفس کافی برای بروز آن در جامعه است. افرادی که از نظر اجتماعی و رفتارهای اجتماعی ضعیف تر هستند اعتماد به نفس کافی برای خلق چیزهای جدید ندارند چرا که از قضاوت و برخورد دیگران می ترسند )

دو) عوامل اجتماعی ضعف خلاقیت : عدم وجود شرایط کافی محیطی (در شرایطی که افراد نتوانند توانایی ها و استعدادهای خود را نشان دهند یا دستاوردهای نوآوری خود را به دیگران نشان دهند جرأت بروز ظرفیت خود را نخواهند داشت و کم کم این ظرفیت رو به افول خواهد گذاشت یا اصلاً رشد نخواهد کرد. محیط های رقابتی از جمله محیط های دیگری هستند که به شدت می توانند توانایی خلاقیت افراد را کاهش دهند چرا که موجب افزایش میزان استرس در افراد می شود و استرس از جمله موانع بزرگ در بروز توانایی های ذهنی است.  

عوامل تقویت توانایی خلاقیت در افراد

یک) عوامل فردی: داشتن انگیزه بالا ( انگیزه در افراد موجب می شود تا تلاش بیشتری را برای دستیابی به اهداف خود انجام دهند و همین تلاش زمینه های خلاقیت در افراد را ایجاد می کند چرا که خبره بودن و داشتن اطلاعات کافی و غنی در یک زمینه یکی از زمینه های ایجاد خلاقیت در افراد است. توانایی ریسک کردن (یکی از عوامل مهم و اصلی که می تواند موجب رشد خلاقیت در افراد یا خلق چیزهای جدید باشد این است که افراد توانایی ریسک یا خطر کردن داشته و جرأت امتحان کردن راههای جدید را داشته باشند) ، داشتن تجربه های متنوع  

 دو) عوامل محیطی: داشتن آزادی عمل ، داشتن وقت کافی برای خلق یک چیز جدید ، شرایط محیطی مناسب و آموزشها و تمرینات کافی

در مقاله بعدی در خصوص عوامل خانوادگی و سایر عوامل مهم در افزایش یا کاهش توانایی های ذهنی افراد به ویژه خلاقیت خواهیم پرداخت.

موضوع مرتبط :

ارتباط خلاقیت و هوش کودکان

روش های پرورش خلاقیت در کودکان و آموزش خلاقیت به کودکان

موسسه خلاقیت و استعدادیابی تخصصی

بازی و پرورش هوش کودک و اسباب بازی های مفید برای هوش

عوامل پرورش و تقویت هوش کودکان

تاثیر بازی بر رشد 

تاثیر اسباب بازی در هوش کودکان

تربیت کودک ۳ ساله 

عوامل تاثیرگذار در هوش اکتسابی کودکان

هوش کودک

 تربیت کودک باهوش

کودکان نابغه چگونه داشته باشیم؟

تقویت هوش جنین را چگونه انجام دهیم