تست هوش وکسلر موضوع این مطلب آموزشی است. تست وکسلر یکی از آزمون های جهان شمول به شمار می رود. توضیحات به همراه مزایا و معایب تست وکسلر را ارائه خواهیم داد.

وکسلر هوش را ظرفیت و قابلیت­های شخص جهت ادراک و استنباط و چیرگی و غلبه بر جو و وضعیت پیرامونی خود معرفی می­نماید و هر سه نمونه و سنجش خویش را در امتداد این توضیح تهیه کرده است.

دیوید وکسلر ، طراح و سازنده­ی سه سری تست­های فردی مختص رده­های سنی متفاوت می­باشد. هر سه مقیاس نه فقط هوش بهر عمومی را معلوم می­سازند بلکه هوش بهر زبانی و هوش بهر غیرزبانی (هوش عملی) را هم مورد سنجش قرار می­دهند. این نمونه­ها و سنجش­های وکسلر شامل یک سری تست جهت سنجش استعدادها و مهارت­های مختلف می­باشد که در مجموع آن­ها ، ظرفیت و قابلیت­های هوش عمومی را نیز نشان می­دهد.

نمونه­ها و سنجش و تست هوش وکسلر از دو بخش جداگانه تهیه گردیده است. یک بخش آن از پرسش­هایی تشکیل شده است که به ادراک کلامی و یا به کارگیری کلام به شکل­های گوناگون نظیر حرف زدن ، مطالعه کردن و نوشتن نیاز دارد که با این سری پرسش­ها هوش زبانی را مورد سنجش قرار می­دهد. دیگر بخش این تست­ها از سری پرسش­هایی تهیه گردیده که نسبتاً سطح هوش غیرکلامی (هوش عملی) را مورد ارزیابی قرار می­دهد. سنجش هوش بهر عملی به کاربرد کلام وابسته نیست و برای گروه­های فرهنگی به ویژه بچه­های دوزبانه و همچنین بچه­های دارای کمبودهای محیطی ارزیابی مطلوب­تری به وجود می­آورد.

نخستین سنجش و نمونه هوش آزمایی یا تست هوش وکسلر جهت اندازه­گیری بهره­ی هوشی افراد بزرگسال منتشر گردید. نمونه و سنجش تست هوش وکسلر در طی سال­های آتی مجدداً بازنگری شد و به نام سنجش هوش وکسلر برای رده­ی بزرگسالان انتشار یافت. نمونه و سنجش دوم با نان مقیاس هوشی وکسلر ویژه بچه­های ۶ تا ۱۲ ساله در سال ۱۹۴۶ انتشار یافت. پس از آن نمونه و سنجش هوشی وکسلر ویژه بچه­های پیش دبستانی رده­ی سنی ۴ تا ۶ ساله منتشر گردید.

مقیاس هوشی تست هوش وکسلر برای بزرگسالان:

نمونه و سنجش هوشی و تست هوش وکسلر رده­ی بزرگسالان ویژه­ی سنجش هوش رو به پیشرفت و فزاینده نیست و هوش پس روی را می­سنجد. بدین سبب نمی­شود از نمونه و سنجش هوشی بچه­ها جهت ارزیابی رده ی بزرگسال بهره گرفت ، چرا که مقصود و اعتبار ، زمان اجرای آزمون ، نامطلوب بودن معیارهای سنی و ذهنی و بهره هوشی برای اشخاصی که رشد خویش را کامل گذرانده­اند نواقصی در خود خواهد داشت. شیوه­ی امتیازگذاری و انجام آزمون مشابه نمونه و سنجش هوش بچه­ها صورت می­گیرد و بهره هوشی براساس انحراف از متوسط رده­ی سنی مشخصی به دست می­آید.

رتبه بندی و اعتبار و رواج تست هوش وکسلر جهت هر رده­ی سنی تا ۷۰ سالگی برآورد گردیده است. در این جا زمانی که بهره هوشی را برآورد و اندازه­گیری می­کنند مخرج تقسیم که سن زمانی را نمایان می­سازد به نسبت سن فرد تقلیل خواهد یافت. برای رده­ی سنی ۲۰ تا ۲۴ این عدد۱۵/۵ و برای رده­ی سنی ۲۵ تا ۲۹ سال این عدد ۱۵ و … می­باشد. نتایج و امتیاز فرد آزمون دهنده در تست هوش وکسلر با عملکرد میانگین رده­ی سنی ۲۰ تا ۲۴ سالگی ، زمانی که افراد بیشترین ظرفیت و قابلیت­های فکری و مغزی را دارند مورد سنجش قرار می­گیرد. شایان ذکر است در برآورد و سنجش عادی بهره هوشی سن زمانی از ۱۶ سال تعدی نخواهد کرد. پس از نمونه و سنجش هوش وکسلر بزرگسالان نمونه­ها و سنجش­های مختصر شده متفاوتی جانشین شدند که با این نمونه­ها و تست­ها پیوستگی بسیاری داشتند.

نمونه و سنجش تست هوش وکسلر برای کودکان:

نمونه و سنجش هوشی در تست هوش وکسلر رده­ی کودکان یک تست و سنجش آنالیزی می­باشد که امتیازگذاری آن برطبق درصد  و حد توفیق آزمودنی صورت می­پذیرد. این تست ویژه بچه­های رده­ی سنی ۵ تا ۱۵ سال است. مجموع نمونه و سنجش از ۱۲ خرده تست تهیه گردیده است که خرده تست مازها و حافظه عددی هر دو تست­های مازاد و فرعی به شمار می­آیند و در صورتی که آزمون گیرنده از زمان لازم برخوردار باشد قادر است این دو آزمون را نیز پیوست دهد یا در صورتی که به حاصل و برآیند یک تست اطمینان ننمایند ، ارزشیاب قادر است از این دو آزمون همچون یک تست جایگزین بهره بگیرد.

خرده تست­ها در تست هوش وکسلر براساس مشخصه­های زبانی و غیرزبانی در دو طبقه قرار می­گیرند.

مجموعه آزمون­های زبانی تست هوش وکسلر عبارتند از:

1. اطلاعات عمومی
2. ادراک عمومی
3. مسائل عددی
4. تشابهات
5. گنجینه لغات
6. حافظه عددی

مجموعه آزمون­های عملی تست هوش وکسلر عبارتند از:

1. کامل نمودن تصاویر
2. تنظیم داستان­های تصویری
3. مکعب­ها
4. اتصال قطعات
5. رمز نویسی
6. مازها

روش امتیازگذاری تست کودکان تست وکسلر

جهت جواب هریک از پرسش­ها یک نمره­ی خام مهیا شده ، امتیازات تمام خرده تست­ها برطبق جداول و فهرستی که براساس سن و جهت طبقه­های زبانی و غیرزبانی به صورت مجزا تدوین شده است ، به مقیاس مشخصی مبدل می­گردد و امتیازت تعدیل شده فراهم می­گردد. مجموع امتیازات در تست هوش وکسلر تعدیل شده در خرده تست­ها برطبق جداول دیگری به میزان  بهره هوشی آزمودنی مبدل می­گردند. نظر به این که با این نمونه­ها و سنجش­ها ۱۰ تا ۱۲ امتیاز مختلف به دست می­آید می­شود برای فرد آزمایش دهنده یک شرح حال روانی هم فراهم نمود و در مورد وضعیت و ابعاد هوش وی داده­ها و معلومات قابل توجهی تهیه کرد.

محاسن تست­های هوش وکسلر :

• اطلاعات واضح و مشخصی درباره­ی عملکرد ادراکی شخص با نظر به جواب­های وی به خرده تست­ها در تست هوش وکسلر به دست می­دهد.
• امکان تطبیق و سنجش ویژگی­های مثبت و منفی روانی با تطبیق عملکرد هر یک از خرده تست­ها را فراهم می­سازد.
• سنجش و برآورد هوش زبانی و هوش عملی را به دست می­دهد.
• فراهم ساختن شرح حال روانی از جنبه­ی کیفی هوش اشخاص را فراهم می­سازد.
• اختلاف قسمت­های زبانی و غیرزبانی به آزمون گیرنده و یا کارشناس در تحلیل و توجیه کارکرد و نتایج آگاهی و شناخت می­دهد.

معایب تست­ هوش وکسلر :

• در قیاس با آزمون­های استنفورد بینه محدوده­ی پایانی هوش را مورد سنجش قرار نمی­دهد.(پایین­تر از ۴۰ و بیشتر از ۱۶۰) اما در هوش میانگین با آزمون­های بینه پیوستگی دارد اما در دامنه­ی هوشی کم و زیاد بین آن­ها ارتباط اندکی وجود دارد.
• در گزارش و شرح عملکرد هوش هر طبقه سنی به خصوص دشواری­ها و معایبی در تست هوش وکسلر دارد. زیرا در هر دو دامنه­ی رده­های سنی هیچ بچه­ای در طبقه­ها مقیاس یابی نگردیده بدین صورت که رده­ی سنی ۶ ساله دارد ولی طیف تا ۶ سال و ۵ ماه را ندارد و جهت ارزیابی آن شیوه­ی قیاس و استنتاج را به کار گرفته است.
• امتیازات خرده تست­ها در تست هوش وکسلر برای اشخاص بشیتر از ۷۰ سال با فزونی سن کاسته شده ولی میزان این کاستگی در هر خرده تست با یکدیگر فرق دارد ، روان شناس امکان دارد این اختلافات را به اشتباه تشریح و تعبیر نماید و آن را به ویژگی­ها و خصوصیات مثبت و منفی اشخاص سالخورده ارتباط دهد.
• امکان دارد در مورد گروه­های فرهنگی و نژادی و اجتماعی در تست هوش وکسلر رده­ی پایین استفاده زیادی نداشته باشد.
• در امتیازگذاری پاره­ای از موارد نظیر ادراک و استنباط ، تشابهات و مخزن واژه­ها حد مشخصی از تفسیر و تعبیر وجود دارد. بدین سبب یک سنجشگر جدی و مقرراتی در مقایسه با ارزشیاب آسان­گیر امتیازات پایینی ثبت نماید.
• اصلی­ترین ایراد نبود گوناگونی بسنده اطلاعات درباره­ی اعتبار و ارزشمندی در تست هوش وکسلر است.

نکاتی درخصوص انجام تست وکسلر :

• در زمان انجام تست وکسلر هراندازه تسلط و خبرگی داشته باشید نبایست بدون رجوع به پارامترها و معیارها و انجام امتیازگذایر داوری و سنجش را انجام دهید. چرا که جواب­های فرد آزمون دهنده به ویژه در خرده تست­های مفهوم لغات ، درک و فهم ، شباهت­ها از هم متمایز می­باشند.
• افرادی که به کانون­های LD رجوع می­نمایند غالباً در رده­ی سنی پایینی قرار دارند که هر یک از این کودکان از وضعیت ویژه­ای برخوردارند و می­بایست آگاه باشید که آیا فرد آزمون دهنده فضا و وضعیت موجود را پذیرفته است یا نه.
• در دامنه­ی زمانی انجام آزمون وکسلر منعطف بودن نکته­ی بسیار بااهمیت و در بعضی مواقع ضروری می­باشد. همان طور که بیان شده انجام آزمون وکسلر حدوداً یک ساعت و ۱۵ دقیقه وقت لازم دارد. از این رو پیشنهاد می­شود که آزمون یا تست وکسلر را در دو نوبت در زمان نزدیک به یکدیگر که بیشتر از یک هفته بین آن­ها فاصله نباشد اجرا نمایید.
• در زمان اجرای آزمون وکسلر از محیط و فضای مطلوب و به دور از هرگونه محرک­های مخل و اذیت کننده ضروری می­باشد.
• پیش از اجرای تست هوش وکسلر نخست می­بایست مسائلی نظیر بی­قراری ، استرس ، خشونت و مشکلاتی از این نوع رفع گردد آنگاه به انجام تست پرداخت.

جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد تست هوش کودک به این صفحه مراجعه نمایید.