موتیسم انتخابی ؛ نشانه ها و راهکارها



تمام انسان ها از طریق زبان مفاهیم، افکار، احساسات، علایق، درخواست ها و ... را به دیگران منتقل می کنند و با آنها ارتباط برقرار می کنند؛ بدین ترتیب، زبان برای بقای افراد ضروری است و زیربنای فرآیندهای اجتماعی و فرهنگی است.

رشد زبان برای کودکان بسیار حائز اهمیت است؛ زیرا منجر می شود سایر جنبه ها، مثل پیشرفت تحصیلی، برقراری ارتباط با همسالان، بازی کردن، رشد رفتاری و هیجانی، پیشرفت اجتماعی، پیشرفت شغلی و ... رشد پیدا کنند.

سکوت انتخابی، لالی انتخابی، گنگی انتخابی (Selective Mutism  )   که به اختصار SM  نامیده می شود. یکی از نادرترین و پیچیده ترین اختلالات زبانی در دوران کودکی است که بیشتر به عنوان یک اختلال اضطرابی شناخته می شود. کودکانی که به این اختلال مبتلا هستند قادر به تکلم و صحبت کردن و برقراری ارتباط هستند و با خانواده و اقوام درجه یک و دوستان نزدیک ارتباط زبانی خوبی دارند و صحبت می کنند اما ممکن است در موقعیت های خاص ( مدرسه، اجتماعات مختلف ) یا دربرابر افراد خاص ( بزرگسالان یا سایر همسالان ) قادر به حرف زدن نباشند و در واقع از صحبت کردن امتناع کنند که این حالت برای خودشان بسیار دردناک است؛ با این وجود، تمایل به برقراری ارتباط دارند.

این اختلال با سایر اختلالات زبانی متفاوت است زیرا در سایر اختلالات زبانی کودکان قادر به صحبت نیستند و در واقع ناتوان اند اما در این اختلال، کودک انتخاب می کند که صحبت نکند.

این اختلال در دوران کودکی و تا قبل از 5 سالگی رخ می دهد و در دختران به نسبت پسران شیوع بیشتری دارد. علائم آن در سنین مدرسه بروز بیشتری پیدا می کند اما انتظار می رود با افزایش سن و تا قبل از 10 سالگی علائم آن برطرف شود اما ممکن است برطرف نشود و افراد به لحاظ اجتماعی منزوی شوند.

این اختلال در افرادی که به اوتیسم یا آسپرگر مبتلا هستند نیز دیده می شود اما این اختلال جزء اختلالات طیف اوتیسم به حساب نمی آید، هم چنین این اختلال جزء اختلالات رشدی و ارتباطی محسوب نمی شود.

چه باید کرد مشاوره رایگان

علامت ها و نشانه های موتیسم

  1. در پاسخ دادن و برقراری ارتباط با دیگران از روش های غیر کلامی نظیر جلب توجه کردن، نگاه، اشاره و تکان دادن سر، کشیدن و هل دادن، گفتار تک هجایی یا کوتاه یا یکنواخت یا صدای تغییر یافته، شکلک های مختلف، حالت های بدنی، پنهان شدن در کنار والدین و حتی نوشتن استفاده می کنند تا منظور خود را به طرف مقابل بفهمانند.
  2. در موقعیت هایی که دچار اضطراب میشوند نمی توانند ارتباط زبانی برقرار کنند، یا جملات و درخواست های خود را به صورت زمزمه های زیر لب بیان می کنند، یا کاملا بی حرکت باقی می مانند.
  3. در محیط هایی که تنش کمتر است و در آن احساس امنیت، آسودگی و راحتی دارند، بسیار روان و سلیس صحبت می کنند اما در مقابل در محیط های پر تنش و نا آشنا کاملا سکوت می کنند.
  4. نسبت به صحبت کردن و برقراری ارتباط در محیط هایی که انتظار می رود صحبت کنند و ارتباط بگیرند، یک ترس واقعی و جدی دارند و مبهوت و ساکت می مانند.
  5. این افراد صحبت و زبان دیگران را متوجه می شوند و با افرادی که احساس صمیمیت و امنیت بیشتری دارند، صحبت می کنند.
  6. غالبا در مدرسه و موقعیت های اجتماعی مهم قادر به صحبت کردن نیستند.
  7. اگر از او خواسته شود در یک موقعیت خاص یا یک مکان خاص سخنرانی یا صحبتی بکند، به علت استرس نمی تواند ارتباط زبانی برقرار کند و از صحبت کردن اجتناب می کند.
  8. این کودکان علائمی نظیر کم رویی و خجالتی بودن بیش از حد، گوشه گیری، ترس از خجالت کشیدن و تحقیر شدن در برابر دیگران، بیش از حد چسبیدن به مادر، بدخلقی و پرخاشگری، بی اختیاری ادرار و مدفوع، لجبازی، یک دندگی و یا حتی نافرمانی را از خود نشان می دهند.
  9. این افراد از برقراری ارتباط اولیه ترس و وحشت زیادی دارند.
  10. نسبت به محرک های مختلف به صورت نمایشی و غیرشفاهی واکنش نشان می دهند.
  11. این افراد در موقعیت های اضطراب آور ممکن است رفتارهایی نظیر تکان دادن شدید سر، کندن موی سر، گاز گرفتن لب ها و حتی فرار از دیگران را از خود نشان دهند.
  12. این افراد به ندرت لبخند می زنند و حالت چهره یکسانی دارند و غالبا از یک سری کلمات خاص استفاده می کنند.
  13. وقتی کسی با آنها صحبت می کند کلافه می شوند، سر خود را بر می گردانند، موهای خود را دردهان گذاشته و می جوند یا دور انگشت یا دست خود می پیچانند و از تماس چشمی اجتناب می کنند.
  14. ظاهرا به بازی های گروهی علاقه ای ندارند و غالبا تنها بازی می کنند.( اجتناب از هم صحبت شدن )
  15. برخی از این کودکان نسبت به صدا، نور، مزه، بو و لمس حساسیت زیادی دارند.
  16. این افراد از حضور در مکان های شلوغ اجتناب می کنند.
  17. بیش از 90 درصد این کودکان به ترس اجتماعی یا اضطراب اجتماعی مبتلا هستند و علائم اضطراب جدایی نظیر گریه های شدید، کج خلقی، خستگی، عدم انعطاف پذیری، مشکلات خواب و خجالتی بودن بیش از حد را تجربه می کنند.
  18. ممکن است علائم و مشکلات جسمانی ( معده درد، سردردف حالت تهوع و ... ) از خود نشان دهند.

 

علت موتیسم انتخابی


  1. کودکانی که به لحاظ ژنتیکی مستعد اضطراب هستند ممکن است این اختلال را تجربه کنند.
  2. ترس و اضطراب عمومی از محیط های اجتماعی
  3. کودکان که در سنین 2 تا 4 سالگی قرار دارند و والد/ والدین آنها دو زبانه یا چند زبانه هستند یا خود کودک برای مدت کوتاهی در کشور خارجی زندگی کرده است و در معرض زبان دیگر قرار گرفته است، به طور ناخودآگاه دچار اضطراب می شود که نتواند به زبان دیگر صحبت کند بنابراین بخاطر نداشتن مهارت کافی امنیت خود را از دست می دهد و ممکن است به این اختلال دچار شود.
  4. حضور در شرایط و محیط زندگی تازه
  5. گاهی برخی از کودکانی که مشکلات تلفظ و لکنت زبان دارند، به علت عوارض ناشی از این اختلال، دچار موتیسم انتخابی می شوند.
  6. ترس از مورد تمسخر قرار گرفتن به هنگام صحبت کردن و یا حتی عدم پذیرش از سوی همسالان و در نتیجه از بین رفتن اعتماد به نفس
  7. والدین کمال گرا انتظار دارند کودکشان تحت هرشرایطی بی نقص و کامل باشد بنابراین استرس زیادی را به کودک تحمیل می کنند، در نتیجه کودک برای جلب رضایت والدین و استرس ناشی از آن در محیط های مختلف سکوت می کند و به تدریج این سکوت ها به موتیسم انتخابی منجر می شود.
  8. عدم صحبت نکردن در موقعیت های اجتماعی خاص ناشی از عدم اگاهی یا ناتوانی یادگیری زبان نیست.
  9. کودکانی که قادر نیستند حوادث ناگوار را پردازش کنند، ترجیح می دهند در همه ی محیط ها سکوت را انتخاب کنند.
  10. وابستگی زیاد به مادر، بستری شدن در بیمارستان و تجربه بیمارستان زدگی، آزار جسمی و جنسی به کودک، طلاق و جدایی والدین، خانواده ازهم گسسته، محیط خانوادگی منزوی و والد/والدین کم ارتباط و خجالتی و افسردگی از عوامل به وجود آورنده این اختلال است.

توصیه هایی برای والدین در مورد موتیسم یا سکوت انتخابی

  1. قدرت شنوایی، عفونت نداشتن گوش میانی، قدرت و تناسب داشتن عضلات لب ها، فک و زبان کودک باید توسط یک متخصص ارزیابی شود.
  2. علم و دانش خود را در مورد این اختلال افزایش دهید.
  3. توقع و انتظارات خود را از کودک کاهش دهید و برای حل این مشکل به کودک فشار وارد نکنید.
  4. شرایط و موقعیت های اضطراب آوری که منجر می شود کودک صحبت نکند را شناسایی کنید تا بتوانید این شرایط را تعدیل یا حذف کنید.
  5. از کودک خود حمایت کنید و هرگونه پیشرفت او را تحسین و تشویق کنید.
  6. از سرزنش و تنبیه کودک جدا بپرهیزید.
  7. به دیگران شرایط کودکتان را توضیح دهید زیرا ممکن است رفتار کودکتان از دیدگاه آنها بی احترامی تلقی شود، پس با توضیح شرایط از مشکلات این چنینی جلوگیری کنید.
  8. موقعیت ها و شرایط و نقش های مختلف را از طریق بازی کردن با کودکتان تمرین کنید ( کودک با شما ارتباط صمیمی دارد و از صحبت با شما ترسی ندارد پس سعی کنید در هنگام بازی نقش های مختلفی به او بدهید و او را در موقعیت های گونانگون قرار دهید تا کودک خود را به جای آنها بگذارد و با این نقش ها و موقعیت ها ارتباط بگیرد، به تدریج ترس و اضطراب فروکش می کند و کودک قادر به صحبت در شرایط مختلف می شود. )
  9. توجه داشته باشید که در فرآیند درمان باید اضطراب کاهش یابد، عزت نفس و میزان اعتماد و هم چنین روابط اجتماعی گسترش یابد.

با وارد کردن شماره تلفن همراه خود، مجله رایگان هوش نیک برای شما ارسال خواهد شد

Rate this page